منحنی فراموشی چیست و چه کاربردی در یادگیری مطالب ریاضی دارد؟
تا به حال به این موضوع فکر کردید که صرف زمان برای مطالعه ریاضی چقدر در یادگیری شما موثر است؟ یا چرا پس از گذشت مدتی بیشتر مطالب ریاضی و یا فرمول ها و معادلات از حافظه ما پاک میشود؟
پس از گذشت ۲۰ دقیقه از زمان یادگیری، فراموشی آغاز می شود!
منحنی فراموشی یک نمودار است که نشان میدهد چگونه حافظه انسان در طول زمان کاهش مییابد، مگر اینکه اطلاعات را مرور کند. این منحنی توسط روانشناس آلمانی هرمان ابینگ هاوس در سال ۱۸۸۵ معرفی شد و بر اساس آزمایش هایی که خودش بر روی حافظه خود انجام داد، شکل گرفت.
منحنی فراموشی دارای خاصیت نمایی است، به این معنی که فراموشی اطلاعات در چند روز اولیه در بیشترین میزان خود است و سپس نرخ فراموشی کاهش مییابد. به عنوان مثال، اگر شما یک مطلب جدید از درس ریاضی را یاد بگیرید، بعد از یک روز ممکن است ۳۳ درصد آن را به خاطر داشته باشید، اما بعد از ۲۱ روز فقط ۲۸ درصد آن در ذهن شما باقی مانده است.
نقش منحنی فراموشی در یادگیری درس ریاضی
منحنی ابینگهاوس و یادگیری درس ریاضی به هم ربط دارند. منحنی ابینگهاوس نشان می دهد که چگونه حافظه ما در طول زمان اطلاعات را فراموش می کند، مگر اینکه آن ها را مرور کنیم. یادگیری ریاضی نیازمند تمرین، تکرار و مرور مفاهیم و فرمول های ریاضی است. برای این کار، می توان از روش هایی مانند تکرار فاصله دار، انجام تست های خود ارزیابی، استفاده از تصاویر و انجمن های حافظه، ایجاد ارتباط بین مطالب جدید و قبلی، و افزایش توجه و تمرکز بهره ببرید.
با استفاده از منحنی فراموشی، شما می توانید زمان و روش مرور مطالب را بهینه کنید تا حافظه خود را قویتر کنید. برای نمونه، اگر شما می خواهید فرمول حل معادله درجه دوم را یاد بگیرید و حفظ کنید، می توانید از روشهای زیر استفاده کنید. برای این کار، شما باید به چند نکته توجه کنید:
1.مطالب را به صورت توزیعی یاد بگیرید
یعنی به جای اینکه همه را در یک جلسه مطالعه کنید، آنها را به بخشهای کوچک تر تقسیم کنید و در فواصل زمانی مختلف مطالعه کنید، برای به خاطر سپردن فرمولهای ریاضی حتما از همین شیوه استفاده کنید. این کار باعث میشود که مغز شما بتواند اطلاعات را بهتر پردازش و ذخیره کند.
2.قابل لمس بودن مطالب
این نکته بیان می کند که هرچقدر اطلاعات شباهت بیشتری به دنیای واقعی داشته باشد ماندگاری آن نیز در ذهن بیشتر خواهد شد. به طور مثال درس ریاضی برای دانش آموزان اگر همراه با آزمایشات عملی باشد قابل درکتر بوده و دیرتر از ذهن آن ها پاک می شود. پس باید اطلاعات دریافتی برای گیرندگان مرتبط و معنادار باشد.
3.مطالب را با فاصله های مناسب مرور کنید
یعنی هر چند وقت یکبار به مطالبی که یاد گرفته اید برگردید و آنها را بازخوانی فعال کنید. این کار باعث میشود که اطلاعات در حافظه بلند مدت شما تثبیت شوند و از فراموشی جلوگیری کنید. برای مثال، می توانید مطالب را بعد از یک ساعت، یک روز، یک هفته و یک ماه مرور کنید.
این روش بر اساس این اصل است که هر چه فاصله زمانی بین مرورها بیشتر باشد، احتمال فراموشی کمتر است. برای این کار، باید فرمول را در زمان های مختلف و با فواصل زمانی مناسب مرور کنید. برای مثال، میتوانید فرمول را بعد از یک ساعت، یک روز، یک هفته و یک ماه مرور کنید. این کار باعث میشود که فرمول در حافظه بلند مدت شما تثبیت شود و از فراموشی جلوگیری کنید.
4.حجم محتوای آموزشی
هر چقدر حجم محتوای آموزشی برای گیرندگان بیشتر باشد به همان اندازه زمان نیاز است تا جذب اطلاعات صورت بگیرد.
5.مطالب را با روشهای مختلف و جذاب مرور کنید
یعنی به جای اینکه فقط متن را بخوانید، از تصاویر، نمودارها، جداول، فلش کارت ها، تست ها، بازی ها و سایر روشهای یادگیری استفاده کنید. این کار باعث می شود که اطلاعات را از زوایای مختلف ببینید و آن ها را بهتر در ذهن خود ثبت کنید.
6.انجام تست های خود ارزیابی
این روش بر اساس این اصل است که هر چه بیشتر از حافظه خود استفاده کنید، آن را قویتر میکنید. برای این کار، باید خودتان را با انجام تست هایی که نیازمند استفاده از فرمول هستند، ارزیابی کنید. برای مثال، میتوانید چند معادله درجه دوم را حل کنید و جواب های خود را با پاسخ های صحیح مقایسه کنید. این کار باعث میشود که فرمول را به صورت عملی درک کنید و از حافظه خود برای بازیابی آن استفاده کنید.
تمرین ریاضی با منحنی فراموشی
اگر به شکل منحنی ابینگهاوس که در زیر قرار دادیم توجه کنید خواهید فهمید وقتی که برای بار اول مطلبی از درس ریاضی را یاد می گیرید، اطلاعات آن با سرعت تصاعدی از ذهن شما پاک می شوند. به طور ساده تر حجم بیشتر اطلاعات در روزهای اول فراموش می شوند و پس از آن از میزان فراموشی کاسته می شود.
بنابراین اگر ما مطالبی را می آموزیم در عمل به کار نبریم و هیچ استفاده ای از آن ها نکنیم، آن اطلاعات به آسانی از حافظه ما پاک می شوند. حالا می خواهید بدانید مرور درس ریاضی باید به چه صورت باشد ؟
زمان اولین مرور: ۲۰ دقیقه بعد از مطالعه
زمان دومین مرور: ۱ روز بعد از اولین مطالعه
زمان سومین مرور: ۱ هفته بعد از اولین مطالعه
زمان چهارمین مرور: ۱۰ روز بعد از اولین مطالعه
زمان پنجمین مرور: یک ماه بعد از اولین مطالعه
این روش مرور درس ریاضی به شما کمک می کند که اطلاعات را از حافظه کوتاه مدت خود به حافظه بلند مدت انتقال دهید. حتی دسترسی به مطالب و یادآوری آن ها نیز برای شما بسیار راحت خواهد شد.
حالا بیایید یکی از فصل های درس ریاضی مثل توابع را طبق منحنی ابینگهاوس مطالعه کنیم.
قدم اول باید به خوبی درس را بخوانید و یاد بگیرید. می توانید از هر روشی برای فهم بهتر توابع استفاده کنید. پس از آن که مطالب را کاملا فهمیدید، بیست دقیقه استراحت کنید و دوباره به سراغ کتاب بیایید. به خوبی درس را مرور کنید و نکات آن را بنویسید.
فردا همین روش را تکرار کنید و توابع را مرور کنید. در همین بازآموزی ها و تکرار مجدد به فهم بیشتر و بهتر درس خواهید رسید. حالا صبر کنید و چهار روز بعد دوباره همین مبحث را بخوانید. آخرین مرور مطلب را برای ده روز الی یک ماه آینده بگذارید. حالا فهمیدید که طبق منحنی فراموشی ابینگهاوس درس ریاضی چگونه در حافظه شما جای گرفته و یا از یادتان می رود؟!
همیشه از معلمان و یا مشاوران درسی شنیده ایم که مطالب هر درس را همان روز بخوانید و دوره کنید. شاید برای ما پیش پا افتاده بنظر برسد یا از ادامه دادن این روش خسته شویم. اما باید بدانیم که این مسیر درس خواندن بسیار علمی و اثرگذار خواهد بود.
کلام پایانی
می دانیم که معضل بیشتر دانش آموزان و دانشجویان و حتی دیگر افراد از یاد بردن مطالبی است که یاد می گیرند و یا می شنوند. دانش آموزان زمان امتحانات به شدت نیاز دارند تا اطلاعاتی که یاد گرفته اند را به خوبی به یاد آورده و در برگه امتحانی خود پیاده کنند. اما گاهی اوقات شاهد این هستیم که در مواقع استرس زا مثل امتحان برخی مطالب را فراموش می کنند. با درک منحنی فراموشی می توان مطالب را برای مدت طولانی در ذهن خود نگه داشت. امیدواریم این مطالب برای دانش آموزان عزیز مفید واقع شود.
دیدگاهتان را بنویسید